Η εκπαίδευση ως βασική συνιστώσα της αναπτυξιακής δυναμικής των περιοχών

Η παρούσα διατριβή στηρίζεται στη στρατηγική Ευρώπη2020, ακολουθώντας το παράδειγμα της έξυπνης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς, το οποίο αντιμετωπίζει το ανθρώπινο κεφάλαιο ως κεντρικό στοιχείο της περιφερειακής ανάπτυξης. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις ευφυών αναπτυξιακών πολιτικών, οι οποίες εστιάζουν στην ενδυνάμωση των δεξιοτήτων των ατόμων, οι οποίες ενδέχεται να μην αποφέρουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, όσον αφορά τις πτυχές της κοινωνικής συνοχής. Δεδομένου του γεγονότος αυτού, ο ρόλος των περιφερειακών ιδιαιτεροτήτων, όπως ο βαθμός συγκέντρωσης των πόρων ανθρώπινου κεφαλαίου σε μια περιοχή και η εκπαιδευτική ανισότητα, αποτελούν ουσιώδεις παραμέτρους που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαδικασία σχεδιασμού των πολιτικών. Σκοπός της μελέτης αυτής είναι η παροχή μιας τεκμηριωμένης υπό-περιφερειακής ανάλυσης, με στόχο την ενίσχυση διαδικασιών σχεδιασμού πολιτικών ενίσχυσης της κοινωνικό-οικονομικής συνοχής στην περίπτωση της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, η παρούσα έρευνα διερευνά τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ εκπαίδευσης και εισοδηματικής ανισότητας, σε επίπεδο Δημοτικών Ενοτήτων κατά την περίοδο 1994-2012, χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματα του μοντέλου χωρικής μικρό-προσομοίωσης SimGreece, ειδικά σχεδιασμένου για την περίπτωση της ΕλλάδαςΗ μελέτη αυτή παρουσιάζει το πρώτο μοντέλο χωρικής μικρό-προσομοίωσης για την ανάλυση των εκπαιδευτικών και εισοδηματικών ανισοτήτων στην Ελλάδα. Το μοντέλο SimGreece βασίζεται στη χρήση δημογραφικών και κοινωνικό-οικονομικών δεδομένων, διαφορετικής χωρικής κλίμακας. Τα δεδομένα αυτά είναι διαθέσιμα από την ελληνική απογραφή πληθυσμού, και συνδυάζονται με δεδομένα από την έρευνα Εισοδήματος και Συνθήκων Διαβίωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (European Union Statistics on Income and Living Conditions - EU-SILC). Το μοντέλο βασίζεται σε μία επαναληπτική αναλογική προσαρμογή (iterative proportional fitting - IPF) και χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό των βαρών των αρχείων EU-SILC, ώστε τα αθροιστικά αποτελέσματά τους να ταιριάζουν στις περιγραφές μικρών περιοχών για την Ελλάδα με βάση τις απογραφές 1991, 2001 και 2011. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση δημογραφικών και κοινωνικό-οικονομικών χαρακτηριστικών ως μεταβλητές ελέγχου, όπως το φύλο, η ηλικία, η οικογενειακή κατάσταση κ.α. Επιπλέον, η σύνθεση της αγοράς εργασίας και των επαγγελμάτων επιλέγονται ως κύριες μεταβλητές για την εξωτερική επικύρωση των αποτελεσμάτων, προκειμένου να επαληθευτεί η ακεραιότητα του μοντέλου. Τα αποτελέσματα αυτής της διεργασίας εξωτερικής επικύρωσης διαπιστώθηκε ότι είναι εξαιρετικά ικανοποιητικά, υποδεικνύοντας έναν υψηλό βαθμό προσαρμογής μεταξύ προσομοιωμένων και πραγματικών τιμών.Στη μελέτη παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του μοντέλου SimGreece, τα οποία απεικονίζουν τις διακυμάνσεις των εκπαιδευτικών και εισοδηματικών ανισοτήτων για μια μεγάλη περίοδο (19 ετών), η οποία καλύπτει επίσης την έναρξη της οικονομικής κρίσης του 2008. Επιπρόσθετα, εφαρμόζεται και μια οικονομετρική ανάλυση, που περιλαμβάνει την ανάπτυξη ενός μοντέλου DSEM, το οποίο εκτιμάται από έναν εκτιμητή συστήματος GMM. Τα αποτελέσματα δείχνουν μια θετική επίδραση του εκπαιδευτικού επιπέδου στη διαμόρφωση εισοδηματικής ανισότητας και γενικά στο εισόδημα. Έχει επίσης τονίζεται η σημασία της ενσωμάτωσης των τοπικών ιδιαιτεροτήτων στην ανάλυση, όπως είναι το απόθεμα ανθρώπινου κεφαλαίου, η πυκνότητα του πληθυσμού και οι χρονικά μεταβαλλόμενες κοινωνικό-οικονομικές διαταραχές, όπως είναι η οικονομική κρίση του 2008. Τέλος, η παρούσα εργασία προσφέρει μια μεγάλη ευκαιρία για συζήτηση των περαιτέρω δυνατοτήτων αυτού του μοντέλου, όσον αφορά την επέκτασή του για ανάλυση πολιτικών.