Η συμβολή των τηλεϊατρικών συστημάτων στη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων στον τομέα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας

Οι μονάδες τηλεϊατρικής και τα πληροφοριακά συστήματα παρέχουν υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας σε κατοίκους απομακρυσμένων/δυσπρόσιτων περιοχών με τη χρήση των τηλεπικοινωνιών, με στόχο τη μείωση ή ακόμη και την άρση της τυπικής και συνηθισμένης επαφής του ιατρού με τον ασθενή. Αυτή η καινοτόμος προσέγγιση για την παροχή ιατρικής περίθαλψης έχει αναπτυχθεί για πολλά χρόνια και σήμερα καλύπτει πολλές ιατρικές ειδικότητες. Η παρούσα έρευνα/μελέτη παρουσιάζει τα αποτελέσματα της ανάλυσης κόστους-οφέλους για την εγκατάσταση τηλεϊατρικών μονάδων/συστημάτων στις ελληνικές απομακρυσμένες/δυσπρόσιτες περιοχές και συγκεκριμένα για δύο ελληνικά νησιά, την Πάτμο και τη Λέρο, χρησιμοποιώντας τρία οικονομικά κριτήρια. Η διερεύνηση των οικονομικών, πληροφοριακών, κοινωνικών και βαθμολογικών κινήτρων, με σκοπό την καταγραφή και αξιολόγηση τους, για την προσέλκυση των ιατρών σε απομακρυσμένες/δυσπρόσιτες περιοχές και την άρση των ανισοτήτων στην παροχή υπηρεσιών υγείας, πραγματοποιήθηκε μέσω ερωτηματολογίου, το οποίο απεστάλει ηλεκτρονικά σε ιατρούς υπό μορφή ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής. Η Καθαρή Παρούσα Αξία (Κ.Π.Α.), ο Εσωτερικός Βαθμός Απόδοσης (Ε.Β.Α.) και η Έντοκη Περίοδος Αποπληρωμής (Ε.Π.Α.) χρησιμοποιήθηκαν, προκειμένου να υπολογιστούν τα οικονομικά οφέλη, η εξοικονόμηση των δαπανών, η απόσβεση του κάθε έργου/επένδυσης, καθώς και να εκτιμηθούν τα κοινωνικά οφέλη. Η εγκατάσταση τηλεϊατρικών μονάδων/συστημάτων στην Πάτμο και στη Λέρο αξιολογήθηκε θετικά, με μεγάλα εξοικονομούμενα κόστη, τόσο οικονομικά, όσο και κοινωνικά. Τα κόστη μειώθηκαν, λόγω των εξοικονομούμενων αεροδιακομιδών, κατά 19.005 € ετησίως για την Πάτμο και κατά 78.225 € ετησίως για τη Λέρο. Τα οικονομικά κριτήρια Κ.Π.Α. και Ε.Β.Α. ήταν και τα δύο θετικά. Η Κ.Π.Α. υπολογίστηκε σε 29.608 € για την Πάτμο και σε 293.245 € για τη Λέρο. Ο Ε.Β.Α. υπολογίστηκε σε 21,5% για την Πάτμο και σε 140,5% για τη Λέρο. Κάθε μελέτη περίπτωσης πραγματοποίησε απόσβεση γρηγορότερα από το χρόνο ζωής των 5 ετών και συγκεκριμένα σε 3,13 έτη για την Πάτμο και σε 0,70 έτη για τη Λέρο. Η άρση των περιφερειακών ανισοτήτων των δικαιωμάτων των ασθενών σε θέματα πρωτοβάθμιας υγείας και περίθαλψης και η δημιουργία αισθήματος ασφάλειας, τόσο για τους ασθενείς, όσο και για τους ιατρούς είναι μερικά από τα δυνητικά κοινωνικά οφέλη. Η αντιμετώπιση εκτάκτων περιστατικών, τακτικών αναγκών, τυχών ατυχημάτων και ειδικών θεραπειών των χρονίως πασχόντων είναι καθημερινά προβλήματα των κατοίκων των απομακρυσμένων/δυσπρόσιτων περιοχών, τα οποία θα μπορούσαν να επιλυθούν με τη χρήση τηλεϊατρικών μονάδων/συστημάτων. Επιπλέον, η προσέλκυση ενδιαφερόμενων ιατρών, ο εκσυγχρονισμός του υπάρχοντος τηλεπικοινωνιακού δικτύου, η αναβάθμιση των υποδομών υγείας και του ιατρικού εξοπλισμού, η εκπαίδευση/κατάρτιση και η βελτίωση των συνθηκών εργασίας των ιατρών και του νοσηλευτικού προσωπικού, όπως και η πλήρης στελέχωση των νοσοκομείων, των Κέντρων Υγείας και των Περιφερειακών Ιατρείων είναι πρόσθετα κοινωνικά οφέλη. Η δυνατότητα εξυπηρέτησης ασθενών με θέματα υγείας και περίθαλψης σε περίπτωση έντονων καιρικών φαινομένων, όπου οι περιοχές είναι κοινωνικά αποκλεισμένες, όπως και η σημαντική μείωση των αεροπορικών ατυχημάτων που μπορεί να συνέβαιναν κατά την αεροδιακομιδή, εξαλείφοντας τις απώλειες ανθρώπινων ζωών, αλλά και ιατρικού/τεχνικού εξοπλισμού, τονίζουν περαιτέρω τα πιθανά πλεονεκτήματα. Οι μονάδες/συστήματα τηλεϊατρικής αποδεικνύονται ότι είναι μία υποσχόμενη λύση, ειδικά στην Ελλάδα, όπου υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στις παρεχόμενες υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας σε απομακρυσμένες/δυσπρόσιτες περιοχές, με σκοπό την αύξηση της ποιότητας ζωής και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, τόσο των κατοίκων, όσο και των ιατρών.