Συσχέτιση in vivo απαντήσεων και κλινικού φαινοτύπου ασθενών με αντιδράσεις υπερευαισθησίας φαρμακολογικής αιτιολογίας

Εισαγωγή: Οι αντιδράσεις υπερευαισθησίας στα φάρμακα παρότι ιδιαίτερα συχνές, σπάνια αξιολογούνται από ειδικούς και ακόμη σπανιότερα οι ασθενείς υποβάλλονται στον ενδεδειγμένο διαγνωστικό έλεγχο για την τεκμηρίωση της φύσης της αντίδρασης.Καταγραφή και πλήρης αλλεργιολογικός έλεγχος φαρμακευτικής αλλεργίας δεν έχει πραγματοποιηθεί στον ελλαδικό χώρο έως σήμερα.Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η καταγραφή των περιστατικών φαρμακευτικής αλλεργίας που προσέρχονται σε εξειδικευμένη Μονάδα ενός τριτοβάθμιου νοσοκομείου και επιπρόσθετα η αξιολόγηση πιθανών παραγόντων κινδύνου, η συγκριτική αξιολόγηση φαινοτύπων φαρμακευτικής αλλεργίας (πχ. ασθενείς που αντιδρούν σε διάφορα φάρμακα έναντι αυτών που αντιδρούν σε μια ομάδα) καθώς και η ανίχνευση πιθανών συσχετίσεων.Μέθοδοι: Σε όλους τους προσερχόμενους για “φαρμακευτική αλλεργία” στην Μονάδα Αλλεργιολογίας “Δ.Χ.Καλογερομήτρος”, σε χρονικό διάστημα 3 ετών, πραγματοποιήθηκαν με ενιαίες μεθόδους: λήψη κωδικοποιημένου ιστορικού φαρμακευτικής αλλεργίας,δερματικές δοκιμασίες, προσδιορισμός ειδικών IgE (β-λακταμικά αντιβιοτικά) και ελεγχόμενες δοκιμασίες πρόκλησης στο υπεύθυνο ή εναλλακτικό φάρμακο.Αποτελέσματα: 1130 ασθενείς (μέσης ηλικίας 45.9 έτη, SD 17.9), γυναίκες οι 824 (72,9%)συμπεριλήφθηκαν στην ανάλυση. Το 40% αντιδρούσε σε ένα φάρμακο και το 60% σε σκευάσματα περισσοτέρων κατηγοριών. Η ημέρα λήψης που συνέβη η αντίδραση ήταν κατά μέση τιμή 8.6 ±73.5 ημέρες, ενώ στις άμεσες αντιδράσεις υπερευαισθησίας το μεσοδιάστημα από την τελευταία λήψη προσδιορίστηκε στα 23.5 ±18.5 λεπτά. Άμεση αντίδραση είχε το 35.6%, επιβραδυνόμενη το 50.9%, ενώ 13.5% δεν μπορούσε να ανακαλέσει την πληροφορία. Προεξάρχοντα συμπτώματα: κνίδωση-αγγειοοίδημα 42.1%,αναφυλαξία 19.1%, κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα 16.8% ενώ συχνότερα ενοχοποιούμενα φάρμακα ήταν: β-λακταμικά αντιβιοτικά 45.6% και Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη 13%.Συχνότερα μόρια: αμοξυκιλλίνη (13,7%) και συνδυασμός αμοξικιλλίνης-κλαβουλανικού οξέος (10,4%). Σε 54.2% δεν απαιτήθηκαν δερματικές δοκιμασίες ενώ θετικοί ήταν το 23.8%των υποβληθέντων. Αντίστοιχα στον προσδιορισμό ειδικών IgE θετικοί ήταν το 11.2%. Hεπιβεβαιωμένη ατοπία ήταν 21.6%, ενώ αν αθροιστεί και η πιθανολογούμενη u945 από το ιστορικό, η συχνότητα ανέρχεται στο 30%. Ιστορικό χρόνιας κνίδωσης αναφέρθηκε στο 17%και ιστορικό φαρμακευτικής αλλεργίας στην οικογένεια στο 13.4%. Οι προκλήσεις στο ενοχοποιούμενο για την αντίδραση φάρμακο ήταν αρνητικές στο 94.7% (178/188). Σε εναλλακτικό φάρμακο οι προκλήσεις ήταν αρνητικές σε ποσοστό 99.6% (155/159).Συμπεράσματα: H διενέργεια πλήρους αλλεργιολογικού ελέγχου αποτυπώνει μια πλήρως διαφορετική πραγματική εικόνα, έναντι της θεωρούμενης από τους ασθενείς και τους θεράποντες, φαρμακευτικής αλλεργίας. Οι δοκιμασίες πρόκλησης όταν γίνονται μετά από την απαραίτητη διαγνωστική προσπέλαση, είναι ασφαλείς στην συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών.