Ανοσολογική διερεύνηση των παιδιών με κοιλιοκάκη

Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής ήταν να διερευνήσει την κατανομή των HLA-DRB1, DQA1 και DQB1 αλληλομόρφων γονιδίων, των απλοτύπων και γονοτύπων στον ελληνικό παιδιατρικό πληθυσμό με κοιλιοκάκη, σε σύγκριση με τους υγιείς μάρτυρες, και να αξιολογήσει την επίδραση των HLA τάξης ΙΙ γονιδίων στην επιδεκτικότητα της νόσου. Παράλληλα, αναζητήθηκαν συσχετίσεις του HLA-γενετικού υποστρώματος των ασθενών με τα κλινικά, επιδημιολογικά, ορολογικά και ιστολογικά χαρακτηριστικά της νόσου.Μελετήθηκαν 118 παιδιά με κοιλιοκάκη ελληνικής καταγωγής. Oι συμπτωματικοί ασθενείς ταξινομήθηκαν σε 3 ομάδες ως εξής: ομάδα Α = DQB1*02 ομοζυγώτες, ομάδα Β = DQB1*02 ετεροζυγώτες και ομάδα Γ = DQB1*02 αρνητικοί ασθενείς. Ως ομάδα ελέγχου, για τη σύγκριση των αποτελεσμάτων της HLA τυποποίησης των ασθενών, χρησίμευσε η HLA τυποποίηση 120 υγιών ατόμων, δοτών αίματος και μυελού των οστών, μη συγγενών μεταξύ τους, ελληνικής καταγωγής και εθνικότητας. Η γονιδιακή HLA τυποποίηση πραγματοποιήθηκε με τις μεθόδους PCR-SSP και PCR-SSO. Η στατιστική ανάλυση περιελάμβανε τα Pearson’s Chi-Square test, Fisher’s exact test, Student’s t-test, Mann-Whitney και Kruskal-Wallis test. Ο βαθμός τη σχέσης ελέγχθηκε με ακριβή λογιστική παλινδρόμηση (exact logistic regression) και παρουσιάστηκε ως λόγος σχετικών πιθανοτήτων (odds ratios, OR). Tα αποτελέσματα έδειξαν στατιστικά αυξημένη συχνότητα των HLA-DQB1*02:01, DQB1*02:02, DQA1*02:01, DQA1*05:01, DRB1*03 και DRB1*07 και στατιστικά μειωμένη συχνότητα των HLA-DQB1*03:01, DQB1*05:01, DQB1*05:02, DQA1*01:01, DQA1*01:02, DQA1*01:04, DQA1*05:05, DRB1*01 και DRB1*16 στους ασθενείς σε σύγκριση με τους υγιείς μάρτυρες. Σε επίπεδο απλοτύπων, ο κύριος συσχετιζόμενος με την κοιλιοκάκη απλότυπος ήταν ο DR3-DQ2 και ακολούθησε ο DR7-DQ2. Το 95,8% των ασθενών με κοιλιοκάκη εκφράζει το DQ2 ή/και το DQ8 μόριο. Μόνο ένας στους 118 ασθενείς, που αντιστοιχεί σε πιθανότητα 0,8%, δεν εκφράζει κανένα από τα συσχετιζόμενα με την κοιλιοκάκη αλλήλια και είναι DQ2/DQ8/DQA1*05/DQB1*02 - αρνητικός. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν μια στατιστικά σημαντική διαφορά στον τίτλο των ΕΜΑ αντισωμάτων μεταξύ των ομάδων Α και Γ. Αναλυτικά, οι τίτλοι των ΕΜΑ αντισωμάτων είναι σημαντικά υψηλότεροι στους HLA-DQB1*02 ομοζυγώτες σε σχέση με τους HLA-DQB1*02 αρνητικούς ασθενείς, γεγονός που πιθανόν να αντανακλά μια HLA-DQB1*02 δοσοεξαρτώμενη επίδραση στον τίτλο των ΕΜΑ αντισωμάτων.Συμπερασματικά, η παρούσα διατριβή περιγράφει για πρώτη φορά στον ελληνικό παιδιατρικό πληθυσμό τη συχνότητα εμφάνισης των HLA τάξης ΙΙ αλληλομόρφων γονιδίων, απλοτύπων και γονοτύπων, και επιβεβαιώνει τη συμβολή των HLA τάξης ΙΙ γονιδίων στη γενετική προδιάθεση της νόσου. Επιπλέον, παρέχει στοιχεία που υποδηλώνουν μια πιθανή HLΑ-DQB1*02 δοσοεξαρτώμενη επίδραση στον τίτλο των ΕΜΑ αντισωμάτων.