Κοινωνία πολιτών στη σύγχρονη Ελλάδα με έμφαση στην περίοδο της κρίσης

H διατριβή μελετά την κοινωνία πολιτών στη Θεσσαλονίκη με έμφαση στην περίοδο της κρίσης. Υιοθέτεί μία νεογκρασμιασνή προσέγγιση η οποία είναι πρόσφορη για την ανάδειξη των αντιθετικών τάσεων εντός της κοινωνίας πολιτών και εξυπηρετεί ως προς τη θεωρητική αντιμετώπιση οργανώσεων με αντισυστημικά χαρακτηριστικά, που λειτουργούν ανταγωνιστικά στις ιεραρχίες της αγοράς και επιδιώκουν την ανασυγκρότηση των κοινωνικών δεσμών. Η μεθοδολογία που χρησιμοοιήθηκε περιλαμβάνει επιτόπια έρευνα αρχείων και προσωπικές συνεντεύξεις σε 50 μέλη οργανώσεων της πόλης. Η διατριβή εστιάζει σε στο κομμάτι της κοινωνίας πολιτών που αρθρώνει αιτήματα και χρησιμοποιεί μια διασταλτική έννοια της κοινωνίας πολιτών, καθώς στο δείγμα περιλαμβάνονται οργανώσεις με συγκρουσιακά και βίαια ρεπερτόρια δράσης.Η εξέταση γίνεται μέσω δύο βασικών αξόνων ανάλυσης: τον τύπο των οργανώσεων και την κατά φύλο συμμετοχή στο βασικό πυρήνα τους. Σκοπός είναι να ερευνηθεί το εάν και με ποιο τρόπο οι μεταβλητές αυτές συνδέονται με μεμονωμένα χαρακτηριστικά των οργανώσεων και επηρεάζουν τη δράση τους, ιδιαίτερα την περίοδο 2010-2014. Η έρευνα και τα συμπεράσματα διαρθώνονται σε τρία κύρια μέρη. Το πρώτο μέρος, αφορά την έρευνα στα αρχεία του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης όπου εγγράφονται όλα τα νέα σωματεία και την παρακολούθηση της πορείας ίδρυσης νέων οργανώσεων για την περίοδο 2010-2012. Εξετάζεται κατά πόσο προκύπτουν διαφοροποιήσεις στον αριθμό νέων οργανώσεων ανάλογα με το αντικείμενό τους και τη ύπαρξη ή όχι αιτήματος προς το Κράτος. Διαπιστώνεται μια μείωση στα σωματεία που διαθέτουν αιτήματα για την περίοδο αυτή.Το δεύτερο και τρίτο μέρος βασίζονται στις προσωπικές συνεντεύξεις με μέλη 25 τυπικών και 25 άτυπων οργανώσεων για την περίοδο 2011-2014. Το δεύτερο μέρος αποτελεί μια σύγκριση μεταξύ τυπικών και άτυπων οργανώσεων, ως προς την εσωτερική τους οργάνωση, το μέγεθός και τη δικτύωσή τους, τον τρόπο λήψης αποφάσεων, τη σχέση τους με το κράτος, τη σύνδεση με κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας και με τους Αγανακτισμένους, την μεταβολή μελών και αντικειμένου τους την περίοδο της κρίσης. Διαπιστώνεται ότι ο τύπος αποτελεί σημαντικό παράγοντα διαφοροποίησης που αντανακλά την αντίληψη των οργανώσεων για τη λειτουργία που θα επιτελέσουν και τα μέσα που θα χρησιμοποιήσουν. Τα ευρήματα υποδεικνύουν επίσης τη διοχέτευση των αιτημάτων προς άτυπες οργανώσεις την περίοδο της κρίσης.Το τρίτο μέρος αφορά στην εξέταση της κατά φύλο συμμετοχής στα όργανα λήψης αποφάσεων των οργανώσεων (διοικητικά συμβούλια και οργανωτικοί πυρήνες). Ερευνάται εάν και κατά πόσο η κοινωνία πολιτών αποτελεί προνομιούχο χώρο για τη γυναικεία συμμετοχή σε σχέση την αγορά και το κράτος. Ανιχνεύονται διαφοροποιήσεις στη δράση των οργανώσεων που παρατηρούνται με βάση τα διαφορετικά ποσοστά της κατά φύλο συμμετοχής. Παρατηρείται η γυναικεία συμμετοχή ενθαρρύνεται ή αναδεικνύεται την περίοδο της κρίσης, ωστόσο χρήζει περαιτέρω διερεύνησης εάν και με ποιους όρους η αυξημένη συμμετοχή των γυναικών συνεπάγεται την αμφισβήτηση του συστήματος έμφυλων σχέσεων ή την αναπαραγωγή του.Η διατριβή επισημαίνει την πολλαπλή λειτουργία της κοινωνίας πολιτών στη Θεσσαλονίκη την περίοδο της κρίσης, αναδεικνύοντας τη σημασία των άτυπων τοπικών οργανώσεων στη συγκρότηση της πολιτισμικής ηγεμονίας αλλά παράλληλα και στη συγκρότηση αντι-ηγεμονιών.