Μελέτη της παθογενετικής δράσης αυτοαντισωμάτων σε νόσους του κεντρικού νευρικού συστήματος

Έρευνες των τελευταίων χρόνων έχουν οδηγήσει στην περαιτέρω τεκμηρίωση ότι αυξανόμενος αριθμός νευρολογικών νόσων προκαλούνται από αυτοαντισώματα έναντι συναπτικών πρωτεϊνών του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ), είτε επιφανείας είτε ενδοκυττάριων. Στην παρούσα μελέτη επικεντρωθήκαμε σε μία ομάδα σπάνιων αυτοάνοσων συνδρόμων του ΚΝΣ, συγκεκριμένα το σύνδρομο του δύσκαμπτου ανθρώπου (Stiff Person Syndrome, SPS), την παρεγκεφαλιδική αταξία και την μεταιχμιακή εγκεφαλίτιδα.Αρχικά μελετήσαμε τα αντισώματα έναντι της γ-αμινοβουτυρικής αποκαρβοξυλάσης (GAD65), που ανευρίσκονται σε αυτήν την ομάδα αυτοανόσων συνδρόμων σε υψηλούς τίτλους. Το ένζυμο αυτό καταλύει την αποκαρβοξυλίωση του L- γλουταμινικού σε γ- αμινοβουτυρικό οξύ (GABA), έναν από τους σημαντικότερους ανασταλτικούς νευροδιαβιβαστές του κεντρικού νευρικού συστήματος. Χαμηλοί τίτλοι των αντι-GAD65 αντισωμάτων ανευρίσκονται επίσης στον διαβήτη τύπου Ι. Γιατί όμως τόσο διαφορετικές κλινικές οντότητες εμφανίζουν τα ίδια αυτοαντισώματα; Η διαφορετική κλινική εκδήλωση οφείλεται στους επιτόπους που αυτά αναγνωρίζουν ή μήπως τελικά είναι απλοί βιοδείκτες; Και εάν είναι τελικά βιοδείκτες μήπως τελικά η παθογένεση οφείλεται σε κάποιο άγνωστο ακόμα αυτοαντίσωμα;Για να διερευνηθούν αυτά τα ερωτήματα αρχικά χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος LIPS (Luminescence Immunoprecipitation System), ώστε να γίνει χαρτογράφηση των επιτόπων που τα αντι-GAD65 αντισώματα αναγνωρίζουν στα ετερογενή νευρολογικά σύνδρομα. Η μέθοδος αυτή επιλέχθηκε για τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζει έναντι άλλων τεχνικών και κυρίως γιατί δίνει τη δυνατότητα της ανίχνευσης δομικών επιτόπων των αυτοαντισωμάτων σε αντίθεση με άλλες μεθόδους όπως της ELISA. Επιπλέον, επειδή οι πρωτεΐνες-αντιγόνα εκφράζονται σε κύτταρα θηλαστικών υποβάλλονται σε όλες τις μετα-μεταφραστικές τροποποιήσεις που δεν επιτυγχάνονται όταν εκφράζονται in vitro.Για τα συγκεκριμένα πειράματα χρησιμοποιήθηκαν 9 GAD θετικοί ασθενείς που παρουσίαζαν επιπλέον είτε παρεγκεφαλιδική αταξία είτε κάθετο νυσταγμό είτε δύσκαμπτο άκρο, 8 GAD θετικοί ασθενείς με επιληψία και 4 ασθενείς με αυτοάνοση εγκεφαλίτιδα και αυτοάνοση επιληψία. Ως θετικά δείγματα ελέγχου χρησιμοποιήθηκαν 6 οροί τυπικών SPS ασθενών. Τέλος, οι οροί διερευνήθηκαν και για την ύπαρξη άγνωστων αυτοαντισωμάτων με χρώση ανοσοφθορισμού σε πρωτογενείς καλλιέργειες ιπποκάμπου.Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε ενδελεχής έλεγχος για την ύπαρξη άγνωστων αυτοαντισωμάτων στην παρεγκεφαλιδική αταξία και το SPS. Για την ταυτοποίηση αγνώστων αυτοαντιγόνων χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της ανοσοκατακρήμνισης με την χρήση των προς διερεύνηση ορών. Για την διερεύνηση νέων αντισωμάτων στην παρεγκεφαλιδική αταξία χρησιμοποιήθηκαν αρχικά 85 ασθενείς με ιστορικό ευρημάτων στην παρεγκεφαλίδα και 5 ασθενείς με παρεγκεφαλιδική αταξία, οι οποίοι επιπλέον εμφάνιζαν υψηλό τίτλο αντι-GAD65 αντισωμάτων. Για την διερεύνηση νέων αντισωμάτων στο SPS χρησιμοποιήθηκαν 66 οροί ασθενών με κύριο νόσημα το SPS και υψηλό τίτλο αντι-GAD65+ αντισωμάτων.Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης κατέδειξαν ότι τα αντι-GAD65 αντισώματα δεν διαφέρουν στους επιτόπους που αυτά αναγνωρίζουν στις αυτοάνοσες νευρολογικές νόσους με τις οποίες υπάρχει ισχυρή συσχέτιση. Η παρούσα διατριβή δείχνει ότι τα αντισώματα αυτά πιθανότατα δεν διαδραματίζουν κάποιο παθογενετικό ρόλο στην εμφάνιση αυτών των νόσων, αλλά είναι απλοί διαγνωστικοί βιοδείκτες. Παρόλο που στο SPS σύνδρομο δεν ταυτοποιήθηκε κάποιο επιπλέον αντίσωμα, στην αυτοάνοση επιληψία αναγνωρίστηκαν επιπλέον μεμβρανικά αυτοαντιγόνα που μένουν να ταυτοποιηθούν. Σε ασθενείς με παρεγκεφαλιδική αταξία ταυτοποιήθηκαν αντισώματα έναντι του 1,4,5-τριφωσφορικού υποδοχέα 1 της ινοσιτόλης (IP3R1) σε ασθενείς με συννοσηρότητα πολλαπλής σκλήρυνσης (1 ασθενής) και νευροεκφυλιστικών νοσημάτων (2 ασθενείς).