Το αρχαίο φρούριο των Αιγοσθένων

Το φρούριο των Αιγοσθένων, είναι παραθαλάσσιο, κτισμένο στον ομώνυμο όρμο (σημερινό Πόρτο Γερμενό) του Κορινθιακού Κόλπου, σε βραχώδη έξαρση της αντίστοιχης κοιλάδας. Η έξαρση αυτή υψώνεται προοδευτικά προς ανατολάς έως αποστάσεως 450 μέτρων από την θάλασσα, απολήγουσα σε ακμή με υψόμετρο έως 48μ, μετά από την οποία το έδαφος χαμηλώνει απότομα. Σε αυτήν την ακμή στέκει η ανατολική πλευρά του φρουρίου, μήκους ~200μ, περιέχουσα τέσσερις πύργους και τα μεταξύ αυτών τμήματα του τείχους για τα οποία τίθενται ζητήματα σχεδιασμού και αρχικής μορφής. Το βόρειο τείχος σωζόμενο μόνον κατά θέσεις περιείχε επίσης πύργους, εκ των οποίων ο δυτικότερος εντοπίζεται εντός της θάλασσας και κάποιοι άλλοι σε ενδιάμεσες θέσεις. Λιγότερο σαφής είναι η μορφή της νότιας πλευράς του φρουρίου. Τέλος, ένα διατείχισμα χώριζε το φρούριο σε ανατολικό μέρος, ή ακρόπολη, πλάτους εκατό σχεδόν μέτρων, και σε δυτικό μέρος, ή κάτω πόλη. Η κατασκευή τειχών και πύργων είναι ολόλιθη, σωζόμενη κατά θέσεις σε πολύ μεγάλο ύψος, παρά την γνωστή σεισμικότητα της περιοχής.Η εργασία στηρίζεται στη μέθοδο της συγκριτικής ανάλυσης, στην οποία καταφεύγουν οι ερευνητές που δεν έχουν τη δυνατότητα διενέργειας ανασκαφών.Η παρούσα, όπως οι περισσότερες εργασίες του είδους της, περιλαμβάνει έρευνα βιβλιογραφική, έρευνα πεδίου (επιτόπια έρευνα) και έρευνα αρχείων.Υπό τον γενικό τίτλο: “Διαπιστώσεις- Συμπεράσματα”, συνοψίζονται η ιστορική-τοπογραφική έρευνα της Μεγαρίδος και η αμυντική οργάνωσή της μέσω δικτύου οχυρωματικών έργων. Ακολούθως αποτιμάται η ιδιαίτερη σημασία του φρουρίου των Αιγοσθένων και συνοψίζεται η προ του έτους 306 π.Χ. χρονολόγηση. Διαπιστώνεται το ενιαίον του σχεδιασμού και της κατασκευής ακροπόλεως και βορείου τείχους και υποστηρίζεται η γνώμη ότι το νότιο τείχος, έστω και μη σωζόμενο, ή μη περατωθέν, πρέπει απαραιτήτως να είχε αποτελέσει μέρος του αρχικού σχεδίου. Ακολούθως συνοψίζεται το συμπέρασμα περί αρχικού αριθμού πύργων στην ακρόπολη (8) και το βόρειο τείχος (9, πλην του ΒΔ πύργου της ακροπόλεως). Ως προς τον περίδρομο του ανατολικού τείχους της ακροπόλεως σημειώνεται η ασυνέχειά του στη θέση του δεύτερου από Β πύργου. Ακολούθως συνοψίζονται τα διαπιστωμένα μετρικά στοιχεία πύργων, λιθοδομών, στηθαίων, επάλξεων, ανοιγμάτων και αετωμάτων. Παρατηρείται ότι οι διατάσεις σχεδιασμού, ανταποκρινόμενες σε ακέραιο αριθμό ποδών, έπρεπε να έχουν υπολογισθεί ως προς τη στάθμη περιδρόμου, ενώ χαμηλότερα ή υψηλότερα, οι τιμές αυτών θα διέφεραν λόγω της κλίσεως των επιφανειών των λιθοδομών. Επίσης συνοψίζονται τα σχετικά με τους ορόφους των πύργων και τις ιδιαίτερες προσπελάσεις ενός εκάστου. Σχολιάζεται η αιτιότητα της δομής κατά αυτόνομα τμήματα, περιέχοντα πύργο και μεταπύργιο, εκτεινόμενο είτε στα αριστερά του πύργου (ανατολικό τείχος), στα δεξιά αυτού (βόρειο τείχος).Ως προς το δομικό σύστημα, συμπεραίνεται κανονική δομή τειχών στην ακρόπολη και το δυτικότερο μέρος του βορείου τείχους, του οποίου το λοιπόν και μακρότερο μέρος είχε μόνον εξωτερική λιθοδομή με όπισθεν αυτής επικλινές ανάχωμα. Σχολιάζεται επίσης η συστηματική εμφάνιση των διατόνων λίθων σε ορισμένες εκ των λιθοδομών.Ακολουθεί ένα συντομότατο παράρτημα περί πάτινας των επιφανειών των λίθων, Το φυσικό φαινόμενο της πάτινας αποτελεί ενίοτε χρησιμότατο κριτήριο κατά την προσπάθεια εύρεσης της αρχικής θέσεως και του προσανατολισμού των καταπεσόντων και των διασπάρτων λίθων.