Operational in - situ monitoring of the Greek seas as a tool to describe hydrodynamic variability and its effect on the biochemical distribution

Μέσα στη τελευταία εικοσαετία η εμφάνιση και εξέλιξη της επιχειρησιακής ωκεανογραφίας στη Μεσόγειο έχει επιταχύνει σημαντικά την ωκεανογραφική έρευνα στην περιοχή. Στα πλαίσια της παρούσας μελέτης διερευνάται η ανάπτυξη σύγχρονων ωκεανογραφικών εργαλείων παρακολούθησης καθώς και οι πληροφορίες που αυτά έχουν παράσχει όσον αφορά τις φυσικές και βιοχημικές ιδιότητες των θαλασσών που περιβάλλουν την Ελληνική χερσόνησο. Τόσο οι υποδομές παρακολούθησης, όσο και το σύνολο των παρεχόμενων μετρήσεων, εξετάζονται κάτω από μια ενιαία οπτική. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της ανάλυσης των δεδομένων που προέρχονται από τις κύριες δραστηριότητες της επιχειρησιακής ωκεανογραφίας στην περιοχή κατά τη διάρκεια των τελευταίων 15 χρόνων. Ξεκινώντας από τα εργαλεία και τις μεθόδους που έχουν χρησιμοποιηθεί, αυτή η έρευνα υπογραμμίζει την προστιθέμενη αξία των άλλοτε επιχειρησιακών δεδομένων, μέσω μιας αναδρομικής επεξεργασίας, αποκαλύπτοντας έτσι υπερετήσιες μεταβολές και αλλαγές στις φυσικές και βιοχημικές ιδιότητες των Ελληνικών θαλασσών. Όσον αφορά στα εργαλεία παρακολούθησης τα ευρήματα απεικονίζουν τις δυνατότητες αλλά και τους περιορισμούς των επιχειρησιακών πλατφόρμων με επίκεντρο την αξιολόγηση του δικτύου μετρητικών σταθμών «ΠΟΣΕΙΔΩΝ» και του στόλου των ελεύθερα παρασυρόμενων πλωτήρων του δικτύου «Ελληνική Αργώ». Επιχειρείται μια συγκριτική αξιολόγηση μεταξύ των δύο προαναφερθέντων υποδομών μέσα από την ανάλυση των επιδόσεων τους, κυρίως όσον αφορά στη διαθεσιμότητα και την πληρότητα των δεδομένων που η κάθε μια παρείχε. Επιπλέον, εξετάζεται η σημαντική επιβράδυνση της ανάπτυξής τους λόγω της έλλειψης εθνικής χρηματοδότησης συνέπεια της παρατεταμένης οικονομικής ύφεσης των τελευταίων ετών. Τα ευρήματα υποδηλώνουν πως τα μελλοντικά σχήματα διαχείρισής τους θα αναγκαστούν να αναζητήσουν μια ισορροπία μεταξύ της αειφορίας, επέκτασης, ενσωμάτωσης νέων τεχνολογιών και σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας τους. Σχετικά με την ανάλυση των δεδομένων, μεγάλα υποσύνολα αυτών που αναφέρονται σε Αιγαίο και Ιόνιο κατά τη περίοδο 2000 – 2015, έχουν εκ νέου επεξεργαστεί προκειμένου να επικαιροποιηθεί η υδρογραφική εικόνα της περιοχής. Τα αποτελέσματα απεικονίζουν σημαντική μεταβλητότητα σε κάθε μία από τις δύο θαλάσσιες λεκάνες ενώ γίνονται εμφανείς κι οι ισχυρές αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους. Στο ανατολικό Ιόνιο, οι αλλαγές που καταγράφονται στις κατανομές των φυσικών παραμέτρων σχετίζονται με την μεταβλητότητα της θαλάσσιας κυκλοφορίας μέσης κλίμακας. Αντιστοίχως, στο νότιο Αιγαίο τα πεδία θερμοκρασίας και αλατότητας καθώς και η κυκλοφορία των ανώτερων και ενδιάμεσων στρωμάτων παρουσιάζουν έντονη εναλλαγή. Η περιοχή εμφανίζεται ευνοϊκή για κατακόρυφες αναμίξεις και σχηματισμό βαθιών νερών. Επιπλέον, η εξέταση της βιοχημικής κατανομής υποδηλώνει την ισχυρή συσχέτιση των συγκεντρώσεων διαλυμένου οξυγόνου και χλωροφύλλης-α με τις φυσικές διεργασίες. Σε γενικές γραμμές γίνεται σαφές ότι ο συνδυασμός δεδομένων από διάφορες ωκεανογραφικές πλατφόρμες μπορεί να παρέχει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τις διεργασίες στο θαλάσσιο περιβάλλον. Εφαρμόζοντας μια ολιστική προσέγγιση για την αξιολόγηση τόσο των τεχνικών θεμάτων που αφορούν τις πλατφόρμες παρακολούθησης όσο και των μετρήσεών τους, η μελέτη αυτή έχει ως στόχο να φωτίσει πτυχές και να διευρύνει τη διαθέσιμη γνώση σχετικά με τη θαλάσσια επιστημονική έρευνα στην Ελλάδα.