Η επίδραση της αντιυπερτασικής αγωγής και μεταβολικών παραγόντων στη νεφρική λειτουργία υπερτασικών ασθενών σε χρόνια παρακολούθηση

Η διαφορά στην αποτελεσματικότητα των αντιυπερτασικών φαρμάκων και των συνδυασμών τους έχει μελετηθεί σε πολλές τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές, οι οποίες όμως είναι συχνά πολύπλοκες, με μεγάλο κόστος, και γίνονται υπό ελεγχόμενες συνθήκες, με αυστηρά προκαθορισμένα πρωτόκολλα ένταξης, θεραπείας και παρακολούθησης των ασθενών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην υπερεκτίμηση ή υποεκτίμηση της αποτελεσματικότητας της φαρμακευτικής αγωγής. Αντιθέτως, στην καθημερινότητα ενός ιατρείου, η θεραπευτική αγωγή προσαρμόζεται ευέλικτα στον κάθε ασθενή ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες του. Επιπλέον, κάθε άτομο έχει διαφορετική συνολική περίοδο παρακολούθησης, με διαφορετικά μεσοδιαστήματα επισκέψεων, τα οποία απέχουν άνισα μεταξύ τους. Η παρούσα μελέτη είχε ως σκοπό να αναδείξει τους παράγοντες που επηρεάζουν τη νεφρική λειτουργία σε έναν πληθυσμό με ιδιοπαθή υπέρταση, μέσα από την πραγματικότητα ενός ελληνικού ιατρείου υπέρτασης τριτοβάθμιου νοσοκομείου. Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν ενήλικες ασθενείς με ελάχιστο χρόνο παρακολούθησης τρία έτη, ενώ αποκλείστηκαν ασθενείς με προϋπάρχουσα νεφρική νόσο ή δευτεροπαθή υπέρταση και σακχαρώδη διαβήτη. Μελετήθηκε το σύνολο των αντιυπερτασικών φαρμάκων που χρησιμοποιήθηκαν, καθώς και μεταβολικοί παράγοντες (δείκτης μάζας σώματος, κάπνισμα, γλυκόζη ορού, λιπιδαιμικό προφίλ και ουρικό οξύ). Για τη μελέτη της αλλαγής της νεφρικής λειτουργίας με την πάροδο του χρόνου εφαρμόστηκε ανάλυση επαναλαμβανόμενων μετρήσεων σε μοντέλα μικτών επιδράσεων, τα οποία πλεονεκτούν σε ένα δείγμα με ανομοιογένεια στα μεσοδιαστήματα παρακολούθησης και πλούσια εναλλαγή φαρμακευτικών ουσιών, ενώ μπορούν να αναλύσουν τόσο την ενδοατομική, όσο και τη διατομική αλλαγή. Επιπλέον, εφαρμόσαμε τη μέθοδο πολλαπλής απόδοσης για την αντιμετώπιση των ελλιπών τιμών στο μοντέλο που περιλάμβανε τα εργαστηριακά δεδομένα. Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν 779 ασθενείς. Η μέση τιμή διάρκειας παρακολούθησης στο ιατρείο ήταν 7,02 έτη με μέγιστη τιμή περίπου 20 χρόνια. Οι ασθενείς χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες με βάση τη συχνότητα παρακολούθησης στα ιατρεία, σε αυτούς που είχαν μεσοδιαστήματα παρακολούθησης λιγότερο από ένα έτος κατά μέσο όρο, μεταξύ ενός και δύο ετών και πάνω από δύο έτη. Οι αποκλειστές συστήματος ρενίνης-αγγειοτενσίνης (αΣΡΑ), οι ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου (ΑΔΑ), τα διουρητικά και οι β-αποκλειστές βρέθηκε να έχουν σημαντική νεφροπροστατευτική επίδραση σε μονομεταβλητά μοντέλα, αν και οι αΣΡΑ φάνηκε να έχουν ελαφρώς μικρότερη θετική επίδραση στη νεφρική λειτουργία σε έναν πληθυσμό μη διαβητικό με ιδιοπαθή υπέρταση. Επιπλέον, δεν φάνηκε να υπάρχει επιπρόσθετο όφελος από το συνδυασμό των αΣΡΑ με ΑΔΑ, παρότι ο συνδυασμός αυτός, όπως και όλοι οι συνδυασμοί που συμπεριλάμβαναν αΣΡΑ, βρέθηκε να ελαττώνουν περισσότερο την αρτηριακή πίεση. Τέλος, σημαντική αρνητική επίδραση βρέθηκε να έχει το ουρικό οξύ στη νεφρική λειτουργία. Η σημασία της τακτικής παρακολούθησης επιβεβαιώνεται από τα ευρήματα της μελέτης μας, καθώς προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες για την εντατικοποίηση της φαρμακευτικής αγωγής, ενώ επιπλέον ενισχύει τη συμμόρφωση στη θεραπεία, οδηγώντας στην καλύτερη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης δείχνουν ότι τα δεδομένα από εξωτερικά ιατρεία μπορεί να αποτελέσουν ένα χρήσιμο εργαλείο στην εκτίμηση της ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης και της αλλαγής της νεφρικής λειτουργίας με την πάροδο του χρόνου υπό την επίδραση των αντιυπερτασικών φαρμάκων, όταν χρησιμοποιούνται οι κατάλληλες στατιστικές μέθοδοι.