Αναγέννηση παραλιακού μετώπου στις πόλεις της Μεσογείου σε σχέση με την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών

Η παρούσα διδακτορική διατριβή έχει ως αντικείμενο την αξιολόγηση του ρόλου και της ανάπτυξης του παραλιακού μετώπου των μεσαίου μεγέθους πόλεων της Μεσογείου στο πλαίσιο της αστικής αναγέννησης και της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Παράκτιας Ζώνης (ΟΔΠΖ), εστιάζοντας στην ελληνική περίπτωση. Η ανάγκη διερεύνησης του αντικειμένου προέκυψε λόγω της αστικοποίησης στις ακτές της Μεσογείου όπου αποτελούν πρόκληση οι αυξανόμενες πιέσεις των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων στον παράκτιο και θαλάσσιο χώρο. Στο πλαίσιο αυτό, προωθείται μια σειρά από πολιτικές σε Ευρωπαϊκό, Μεσογειακό και εθνικό επίπεδο οι οποίες αφορούν στην ολοκληρωμένη προσέγγιση του παράκτιου χώρου και τη βιώσιμη ανάπτυξη του αστικού περιβάλλοντος. Ανάμεσα σε αυτές, η ΟΔΠΖ και η αστική αναγέννηση παρουσιάζουν κοινές αρχές και χαρακτηριστικά. Για αυτό το λόγο, αποτέλεσαν το πλαίσιο προσέγγισης του παραλιακού μετώπου ως τμήμα του αστικού παράκτιου χώρου, στον οποίο λαμβάνουν χώρα σημαντικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ ξηράς και θάλασσας. Στόχος της προτεινόμενης μεθοδολογίας της διατριβής είναι η αντιμετώπιση του παραλιακού μετώπου, αναγνωρίζοντας τις διαστάσεις του ως τμήμα του αστικού ιστού αλλά και του οικοσυστήματος του παράκτιου και θαλάσσιου χώρου, και η δυνατότητα εφαρμογής του σε μεσαίου μεγέθους πόλεις, όπου ο ρόλος του παραλιακού μετώπου επηρεάζει σε πολύ έντονο βαθμό τη λειτουργία και ανάπτυξή τους. Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται: α) η αξιολόγηση του παραλιακού μετώπου μέσω του σχετικού θεσμικού πλαισίου, των ορίων του και των προβλημάτων που εντοπίζονται και β) η διαμόρφωση προτεραιοτήτων μέσω του σχεδιασμού ενός εργαλείου λήψης αποφάσεων. Πιο συγκεκριμένα, προτείνεται μια σειρά από δεκαέξι (16) μεταβλητές αξιολόγησης του παραλιακού μετώπου και η εφαρμογή ενός εργαλείου λήψης αποφάσεων (ENCoRe), βασιζόμενου στην πολυκριτηριακή ανάλυση, μέσω του οποίου προκύπτουν οι βασικότερες προτεραιότητες παρέμβασης στο παραλιακό μέτωπο. Η προτεινόμενη μεθοδολογία εφαρμόσθηκε σε τέσσερεις ελληνικές πόλεις μεσαίου μεγέθους (Βόλος, Ηράκλειο, Καβάλα, Πάτρα) όπου και πραγματοποιήθηκε η έρευνα πεδίου μέσω της συμμετοχής των φορέων που σχετίζονται με το παραλιακό μέτωπο. Τα συγκριτικά αποτελέσματα της έρευνας αναδεικνύουν τις ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στις τέσσερεις περιπτώσεις και τονίζουν την έμφαση που πρέπει να δοθεί σε συγκεκριμένους τομείς παρέμβασης στο παραλιακό μέτωπο με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη και ολοκληρωμένη διαχείριση.