Η επίδραση του μεσογειακού τρόπου ζωής σε βιοχημικά και κλινικά χαρακτηριστικά ασθενών με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος

Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD) αποτελεί τη συχνότερη αιτία ηπατικής διαταραχής στις δυτικές κοινωνίες σχετιζόμενη ισχυρά με την παρουσία μεταβολικού συνδρόμου. Πληθώρα μελετών υποστηρίζουν ισχυρές συσχετίσεις μεταξύ διαφόρων ομάδων τροφίμων και την πιθανότητα παρουσίας NAFLD. Επί του παρόντος, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής παραμένουν ο ακρογωνιαίος λίθος αντιμετώπισης της νόσου. Ο σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής ήταν να διερευνήσει τη θέση των διαφόρων συνιστωσών του τρόπου ζωής ως παράγοντες κινδύνου της NAFLD, και βάσει των δεδομένων αυτών να σχεδιάσει και να υλοποιήσει ένα πρωτόκολλο αντιμετώπισης της νόσου, βασισμένο σε μία παρέμβαση που αφορούσε τον τρόπο ζωής των ασθενών. Γι’ αυτό τον λόγο διενεργήθηκαν 4 μελέτες: α) μία συγχρονική μελέτη σε ένα δείγμα 136 ασθενών με NAFLD και μία μελέτη 100 ασθενώv και 55 υγιών εθελοντών), β) μία συστηματική ανασκόπηση-μετα-ανάλυση 20 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων παρεμβάσεων που σχετίζονταν με την τροποποίηση του τρόπου ζωής, και λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα των παραπάνω μελετών, γ) μία τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική μελέτη σε ένα δείγμα 63 ασθενών με NAFLD. Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν ισάριθμα είτε (α) στην ομάδα μεσογειακής δίαιτας (ΜΔ) ή (β) στην ομάδα μεσογειακού τρόπου ζωής (ΜΤΖ), είτε (γ) στην ομάδα ελέγχου (OE). Οι συμμετέχοντες των ομάδων (α) και (β) παρακολούθησαν ένα εντατικό πρόγραμμα παρέμβασης 6 μηνών με στόχο την απώλεια βάρους και την αύξηση της προσκόλλησης στη ΜΔ, ενώ στην ομάδα ΜΤΖ, δόθηκαν επιπλέον οδηγίες για αύξηση της φυσικής δραστηριότητας και βελτίωση των συνηθειών ύπνου. Οι ασθενείς της ΟΕ έλαβαν μόνο γραπτές γενικές οδηγίες ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των επιδημιολογικών μελετών, το υψηλότερο επίπεδο φυσικής δραστηριότητας και η συνιστώμενη διάρκεια ύπνου (≥7 και ≤9 ώρες/ημέρα) συσχετίστηκαν με μειωμένη πιθανότητα, ενώ η κατανάλωση γλυκών με υψηλότερη πιθανότητα παρουσίας NAFLD. Επιπλέον, η υψηλή προσκόλληση σε ένα υγιεινό πρότυπο πλούσιο σε γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών, λαχανικά και ψάρια, παράλληλα με υψηλή συμμόρφωση στη συνιστώμενη διάρκεια ύπνου, συσχετίστηκε με μειωμένα επίπεδα αντίστασης στην ινσουλίνη και ηπατική ακαμψία στους ασθενείς με NAFLD. Από τα αποτελέσματα της μετα-ανάλυσης, φάνηκε ότι οι παρεμβάσεις μόνο με άσκηση ή συνδυασμού δίαιτας και άσκησης, μπορούν να βελτιώσουν τα επίπεδα ηπατικών ενζύμων, ενδοηπατικού λίπους, καθώς και ιστολογικά χαρακτηριστικά των ασθενών. H άσκηση μάλιστα, φάνηκε να ασκεί ευεργετική επίδραση στα ενδοηπατικά τριγλυκερίδια και σε δείκτες μεταβολισμού της γλυκόζης, ανεξάρτητα της απώλειας βάρους. Από τη διεξαγωγή της κλινικής μελέτης, φάνηκε ότι μία εντατικοποιημένη παρέμβαση διάρκειας 6 μηνών, βασισμένη είτε σε μία υποθερμιδική ΜΔ είτε στον ΜΤΖ, βελτιώνει τα επίπεδα ηπατικών ενζύμων, ηπατικής ακαμψίας και το επίπεδο οξειδωτικού στρες των ασθενών με NAFLD, ανεξάρτητα της απώλειας βάρους, συγκριτικά με τη συνήθη πρακτική αντιμετώπισης. Συμπερασματικά, από τα αποτελέσματα της παρούσας διδακτορικής διατριβής αναδεικνύεται ο ρόλος της μεσογειακής δίαιτας ως ένας αποτελεσματικός, αποδοτικός και εφικτός τρόπος διαχείρισης των ασθενών με NAFLD στην καθημερινή κλινική πρακτική.