Ανίχνευση και τυποποίηση ογκογόνων στελεχών του ιού HPV σε καρκίνους κεφαλής και τραχήλου

Η αιτιολογική συσχέτιση μεταξύ της λοίμωξης που προκαλείται από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) και του καρκίνου του στοματοφάρυγγος είναι αδιαμφισβήτητη. Έχει επίσης αναφερθεί η πιθανή εμπλοκή των HPV στελεχών υψηλού κινδύνου σε μια υποομάδα νεοπλασμάτων άλλων ανατομικών περιοχών της κεφαλής και του τραχήλου, όπως της στοματικής κοιλότητος, του λάρυγγος και του ρινοφάρυγγος. Ο σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν ο προσδιορισμός της συχνότητας ανίχνευσης του DNA του ιού HPV και των χαμηλού και υψηλού κινδύνου στελεχών αυτού, σε περιστατικά πρωτοπαθών ακανθοκυτταρικών καρκινωμάτων κεφαλής και τραχήλου (ΑΚΚΤ), καθώς και η διερεύνηση της συσχέτισης μεταξύ HPV λοίμωξης και μιας σειράς δημογραφικών/ κλινικοπαθολογικών παραμέτρων, καθώς και του κλινικού αποτελέσματος.Υλικά και Μέθοδοι: Μελετήθηκαν συνολικά 137 ιστολογικά και κυτταρολογικά δείγματα από ασθενείς με ΑΚΚΤ (58 στόματος, 54 λάρυγγος, 12 στοματοφάρυγγος, 5 υποφάρυγγος, 5 ρινοφάρυγγος και 3 ρινικής κοιλότητος), τα οποία ελήφθησαν είτε κατά την πρώτη διαγνωστική εξέταση είτε κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης ή πριν την υποβολή των ασθενών σε ακτινοθεραπεία. Για την ανίχνευση και τυποποίηση του ιού HPV χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) καθώς και η μέθοδος των μικροσυστοιχιών (Microarrays). Ακολούθησε η θεραπευτική προσέγγιση και όλοι οι ασθενείς τέθηκαν σε παρακολούθηση (follow- up) διάρκειας 2 ετών για τον έλεγχο τοπικής υποτροπής της νόσου.Αποτελέσματα: Το 17.5% των ασθενών με ΑΚΚΤ βρέθηκαν θετικοί στο HPV DNA, ενώ η τυποποίηση του ιού ανέδειξε τον HPV 16 ως το επικρατέστερο στέλεχος με ποσοστό 6.6%, ενώ σε χαμηλότερη συχνότητα βρέθηκαν τα στελέχη HPV 18 HPV 6, HPV 33 και HPV 51. Ανάλογα με την ανατομική εντόπιση των καρκίνων, HPV λοίμωξη ανιχνεύτηκε στο 12.1% των καρκίνων της στοματικής κοιλότητας, στο 18.5% του λάρυγγα, στο 33.3% του στοματοφάρυγγα, στο 20% του υποφάρυγγα, και στο 40% του ρινοφάρυγγα, ενώ σε κανέναν από τους 3 καρκίνους της ρινικής κοιλότητας δεν βρέθηκε λοίμωξη από τον HPV. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του πολυπαραγοντικού μοντέλου ανάλυσης, φάνηκε ότι η πτωχή διαφοροποίηση σχετιζόταν ανεξάρτητα με την HPV λοίμωξη (OR, 4.00; 95% CI, 1.43 - 11.4, p= 0.006), αντανακλώντας ενδεχομένως μία διακριτή παθολογική οντότητα οφειλόμενη στη λοίμωξη από τον ιό HPV.Συμπεράσματα: Τα ευρήματα της παρούσας μελέτης παρέχουν ενδείξεις ότι πιθανότατα ο HPV εμπλέκεται στην ανάπτυξη ενός μικρού αριθμού ΑΚΚΤ, όμως δεν επαρκούν για να τεκμηριώσουν τη συσχέτιση μεταξύ αυτών των περιστατικών και του HPV. Περαιτέρω διερεύνηση της σημασίας του HPV στα ΑΚΚΤ με τη μελέτη επιπροσθέτων μοριακών δεικτών (p16, p53, E6/E7 ιϊκές ογκοπρωτεϊνες), παρακολούθησης της νόσου σε βάθος χρόνου και συμπερίληψης ομάδων ελέγχου, θα βοηθούσε στη διευκρίνιση του ρόλου του HPV στην καρκινογένεση της περιοχής κεφαλής και τραχήλου.