Identité et Diversité Culturelle Le Mouvement des Traductions dans de Sud-Est de l'Europe (XVIIIe siècle - début du XIXe)

Σε αναζήτηση μίας καινούργιας πολιτισμικής ταυτότητας και εκ παραλλήλου γοητευμένη από το θελκτικό πρόσωπο του άλλου, πρόθυμη να προσλάβει την έννοια της ετερότητας αλλά και να συγκρουστεί ενδεχομένως μαζί της καθώς παραμένει ακόμη ανάμεσα σε δύο πόλους —την παράδοση και την ανανέωση — σ'αυτές τις βασικές παραμέτρους εμπλέκεται η διαμόρφωση της πολιτισμικής φυσιογνωμίας του ευρύτατου γεωγραφικού χώρου που ορίζουμε ως Νότιο-Ανατολική Ευρώπη, χώρου όπου έδρασε η ελληνική παιδεία κατά την διάρκεια του 18ου και του 19ου αι. Οι νεωτεριστές λόγιοι της εποχής του Διαφωτισμού, απασχολούνται μεν κατά κόρο με παιδαγωγικά θέματα, στα οποία δίνουν άμεση προτεραιότητα, δεν παύουν ωστόσο να καλλιεργούν και άλλες γόνιμες περιέργειες που αγκαλιάζουν ποικίλους τομείς του επιστητού. Καινοτόμα ζητήματα ηθικής φιλοσοφίας, τα νέα ρεύματα που καθορίζουν την ιστοριογραφία, την γεωγραφία, την φυσική ιστορία και τις άλλες θετικές επιστήμες, η εμφάνιση διαφόρων λογοτεχνικών ρευμάτων και ειδών, όπως η δραματουργία και το μυθιστόρημα, εισάγονται στην ελληνική παιδεία κυρίως μέσω των μεταφράσεων. Αυτός ακριβώς ο πολυσήμαντος δίαυλος προσεγγίζεται στην παρούσα εργασία (τόσο μέσα από την έντυπη όσο και μέσα από την χειρόγραφη παράδοση) ως μία βασική συνιστώσα ιδεολογικής και αισθητικής ανανέωσης της εθνικής γραμματείας. Συνεξετάζεται επίσης ο διαμεσολαβητικός ρόλος της ελληνικής γλώσσας και παιδείας ως οχήματος νέων ιδεών (langue véhiculaire) και πολιτισμικού διαμέσου (intermédiaire culturel) στον χώρο της Ν.Α. Ευρώπης.