English (United Kingdom)

https://curated-unify.zendy.io/wp-json/zendy-region/v1/featured_content/oa?rat=en

https://curated-unify.zendy.io/wp-json/zendy-region/v1/highlighted_journal/

Global: Zendy Plus annual

Presents the access of premium content as premium feature

Premium Content

Presents the keyphrase highlighting as premium feature

Keyphrase Highlighting

Presents the summarisation as premium feature

Summarisation

Insights

Presents the pdf analysis as premium feature

PDF Analysis

Presents the zaia usage as premium feature

ZAIA

Global: Zendy Plus monthly

Global: Zendy Tools annual

Global: Zendy Tools monthly

Global: Zendy Free Plan

Tarih calismalarinda kavramlar ihtiyatli bir sekilde kullanilmalidir. Ihtiyatsizligin bir ornegi ‘Osmanli sanayi’ kavramidir. Osmanli sanayisi kavrami gercekte zanaat uretimini ifade eder. Bununla birlikte Osmanli iktisat tarihi literaturunde, bu icerige uygun olmaksizin Osmanli sanayisinden bahsedilmektedir. Bu ayni zamanda, Osmanli tarih calismalarinda genel olarak tarihcilerin teoriden yoksun calistiklari ve arsiv belgelerinde gecen kelimeleri ilgili donemin tarihsel olgularina has kavramlar gibi kullandiklari anlamina da gelmektedir. Kapitalizmin asamalari sirasiyla ‘manufaktur’ ve sanayidir. Kapitalizmin gelisim surecinde sanayi uretimi asamasindan oncesi, atolye tipi uretim denilebilecek ‘manufaktur’ uretim asamasidir. Bu donemden once zanaat uretimi gecerli olup bu asama kapitalizm oncesi uretim asamasinin yaygin uretim orgutlenmesi tipidir. Sanayi asamasina gecilmesinde inorganik guc kullanilmasi ve is aletlerinin yerini makinelerin almasi belirleyicidir. Bu calismada, XIX. yuzyil Bursa ipek sektoru ozelinde Osmanli sanayilesmesi tartismasi incelenmistir. Bursa’da 1840’larin basindan itibaren ipek ipligi uretim tesisleri kurulmaya baslanmistir. Bu tesislerin sayisi yuzyilin izleyen yillari boyunca artmistir. Bu seyir yuzyilin tamaminda gecerliligini korumustur. Bu tesislerde ipek kozasindan ham ipek ipligi uretilmistir. Tesislerde buhar gucuyle calisan yeni tip aletler kullanilmistir. Buhar gucuyle calistirilan bu yeni tip aletlerin kullaniminin disinda, uretim surecinin tamaminda makinelesmeye gecildigi soylenilemez. Baska bir deyisle ipek ipligi uretimi, emek yogun niteligini korumustur. Esas olarak yeni uretim organizasyonu cok sayida iscinin el birligi uretimi olarak kabul edilebilir. Nitekim tesislerde calisan isci sayisi bu tespitimizi dogrulamaktadir. Bu tesislerde ithal edilen buhar kazanlarinin urettigi buharin gucuyle calisan ithal aletlerin bulundugu goz onunde bulunduruldugunda, birer manufaktur olarak kabul etmek gerekmektedir. Calismanin genel sonucu olarak Bursa’da XIX. yuzyildaki ipek ipligi uretiminde kapitalizme gecildigi fakat bunun ‘manufaktur’ nitelikte oldugu belirtilebilir.

Osmanlı Kapitalist Üretimi Örneği: XIX. Yüzyıl Bursa İpek Manüfaktürleri