English (United Kingdom)

https://curated-unify.zendy.io/wp-json/zendy-region/v1/featured_content/oa?rat=en

https://curated-unify.zendy.io/wp-json/zendy-region/v1/highlighted_journal/

Global: Zendy Plus annual

Presents the access of premium content as premium feature

Premium Content

Presents the keyphrase highlighting as premium feature

Keyphrase Highlighting

Presents the summarisation as premium feature

Summarisation

Insights

Presents the pdf analysis as premium feature

PDF Analysis

Presents the zaia usage as premium feature

ZAIA

Global: Zendy Tools annual

Global: Zendy Free Plan

Global: Zendy Tools monthly

Global: Zendy Plus monthly

Sposob widzenia Boga, czlowieka i świata, jaki prezentują opowiadania zawarte w Rdz 1–4, ktorych autorami są w wiekszości redaktorzy tradycji kaplanskiej Piecioksiegu (P), wystepuje w calej historiografii ST20. Kluczowe zagadnienia opisywane przez autorow Rdz 1–4 powtarzają sie poźniej w historii zbawienia. Przykladem jest tu np. historia Kaina i Abla, ktorej reminiscencje widac w historii synow Dawida Amnona i Absaloma (2Sm 13,23–34). Rowniez motyw czlowieka (Rdz 2,5–7) wzietego z ziemi i stworzonego w miejscu pustynnym i odludnym symbolizuje poźniejszą historie calego ludu Izraela, ktory wziety z Egiptu, jako prawdziwy lud Bozy zostaje stworzony na pustkowiu i niejako na nowo z tej pustynnej ziemi. Istotny jest rowniez motyw samego ogrodu dany w depozyt pierwszemu czlowiekowi, ktory zostaje do niego uroczyście wprowadzony, i ktory zyje z jego owocow. Podobnie lud Izraela zostaje wprowadzony do zyznego ogrodu, jakim jest ziemia Kanaan i korzysta obficiez jego owocow (Joz 1). Wraz z ogrodem pierwszy czlowiek Adam otrzymal takze w darze Prawo, ktore mialo mu zapewnic zycie: „A przy tym Pan Bog dal czlowiekowi taki rozkaz: «Z wszelkiego drzewa tego ogrodu mozesz spozywac wedlug upodobania; ale z drzewa poznania dobra i zla nie wolno ci jeśc, bo gdy z niego spozyjesz, niechybnie umrzesz»” (Rdz 2,16–17). W ten sam sposob Mojzesz proklamowal na Synaju slowo Jahwe Izraelowi, aby dac mu prawdziwe zycie (Pwt 28)22. Bardzo wazna, dla wlaściwego zrozumienia przeslania Rdz 1–3, jest rowniez analiza terminologiczna. Tekst Rdz 2,15 uzywa czterech szczegolnych czasownikow: wziąc; umieścic; pracowac; sluzyc; strzec, uwazac; przestrzegac. Pierwsze dwa czasowniki opisują dzialanie Boga, kolejne dwa dzialanie czlowieka. Obydwa czasowniki, ktore wskazują, jakie czynności charakteryzują poczynania czlowieka, stanowią takze podstawe terminologiczną teksow o przymierzu. Termin wziąc, ktory oznacza takze tyle, co uwolnic, zabrac z niewoli, przypomina dzialanie Boga, ktory uwalnia (zabiera) swoj lud z Egiptu i umieszcza w miejscu, w ktorym mieszkali wcześniej ojcowie (Ez 36,24). Czasownik nuh moze oznaczac wprowadzac, a w tekstach opisujących wydarzenia po wyprowadzeniu z Egiptu, takze zlozyc w depozyt, dac posiadlośc lub dac wytchnienie, wypocząc (Pwt 3,20). Teologia i antropologia w historiografii deuteronomicznej Rdz 1,1–4,1 25 Pozostale dwa czasowniki w Rdz 2,15 pracowa i strzec charakteryzują sie czestym uzyciem zaimka osobowego rodzaju zenskiego. W naszym tekście wplywa na to rzeczownik ogrod, ktory w jezyku hebrajskim jest rodzaju zenskiego. Poza tym terminy te stanowią podstawe terminologiczną tekstow liturgicznych w sensie „sluzyc Bogu” (Lb 3,7)23. Rzeczywistością, ktorej nalezy strzec najbardziej i ktorej nalezy bezwarunkowo sluzyc, jest przymierze i prawo. Obydwa te terminy są rowniez rodzaju zenskiego. Podstawowy slownik ST dotyczący przymierza zawartego miedzy Jahwe a Izraelem uzupelniają dwa czasowniki wystepujące w tekście Rdz 3,10: „Uslyszalem Twoj glos w ogrodzie, przestraszylem sie, bo jestem nagi, i ukrylemsie.” Slyszec glos i bac sie, odczuwac strach wraz z terminami wziąc; umieścic; pracowac; sluzyc; strzec, uwazac; przestrzegac konstytuują calą historie zbawienia. Adam – pierwszy czlowiek w Rdz 3,10 ukazuje swoją postawą czeste zachowanie czlowieka, ktory odczuwa strach przed glosem, ktory slyszy, ale brak mu respektu i bojaźni przed prawem Boga. Reasumując, mozna stwierdzic, ze historia, jaka rozgrywa sie w ogrodzie Eden, ma wiele punktow stycznych z Historią Deuteronomiczną (Pwt– 2 Krl). Tym samym opowiadanie zblizone w swoim przekazie do literatury mądrościowej i poezji lączy sie takze z historiografią. Czlowieka osadzony w Edenie jawi sie jako figura typiczna, ktora utozsamia sie z Izraelem bądź poźniejszymi krolami narodu wybranego. Co wiecej, na zasadzie projekcji kazdy czlowiek moze umieścic siebie historii Izraela i siebie w niej rozpoznac. Tym samym historia Izraela jest wzorem historii kazdego narodu i kazdej osoby ludzkiej.