English (United Kingdom)

https://curated-unify.zendy.io/wp-json/zendy-region/v1/featured_content/oa?rat=en

https://curated-unify.zendy.io/wp-json/zendy-region/v1/highlighted_journal/

Global: Zendy Plus annual

Presents the access of premium content as premium feature

Premium Content

Presents the keyphrase highlighting as premium feature

Keyphrase Highlighting

Presents the summarisation as premium feature

Summarisation

Insights

Presents the pdf analysis as premium feature

PDF Analysis

Presents the zaia usage as premium feature

ZAIA

Global: Zendy Tools annual

Global: Zendy Free Plan

Global: Zendy Tools monthly

Global: Zendy Plus monthly

Cagdas Islam dusuncesinin en temel problem alanlarindan biri din-devlet iliskisidir. Islam toplumlarinda bu iliski oldukca tartismali bir konudur. Bilindigi gibi gerek din gerek devlet saglikli bir toplumsal duzen ve toplumsal hayat icin son derece onemli iki sosyal kurumdur. Islam tarihinde Hz. Peygamberin vefatindan sonra ilk cikan ihtilaf ‘hilafet’ meselesidir, yani din ve devlet iliskisinin nasil ve hangi ilkeler cercevesinde kurulacagidir. Bu ihtilafin belli olcude hala devam ettigini soylemek mumkundur. Gunumuzde modern toplumlarinda din ve devlet iliskileri baglaminda uretilmis en kullanisli enstruman laiklik ilkesidir. 1923 yilinda Ataturk ve bir grup vatanperver silah arkadasinin onculugunde Musluman cogunluklu bir modern ulus devlet olarak kurulan Turkiye Cumhuriyeti anayasa, cumhuriyet, hukuk, insan haklari ilkelerinin yani sira laiklik ilkesini de benimsemistir. Bilindigi gibi, 20. yuzyilin ortalari itibariyle Islam dunyasinda siyasi bagimsizligini elde eden pek cok devlet ortaya cikti. Bagimsizlik sonrasi donemde, bu devletler ulus insa ederken, daha ziyade Batidan odunc alinan ve sekuler paradigma tarafindan cok fazla etkilenen gelisme modelleri benimsediler. Bu devletlerde din ve siyaset tamamen ayrilmasa da, uygulanan sekuler politikalarla iktidarlari, devletleri ve hukumet kurumlarini mesrulastirma kaynagi olarak Islam’in devlet ve toplum katindaki rolu buyuk olcude sinirlandi. Bunun istisnasi olan bircok hukumet, anayasalarinda Islam’a bazi atiflar yapmak suretiyle ilimli bir Islami gorunum sergiledi. Dolayisiyla Musluman toplumlarda veya devletlerde din ve devlet iliskisi tam anlamiyla saglam bir denge uzerine insa edilemedi. Bugun bile genelde modern dunyada, daha ozelde ise laik bir devlette Islam’in yeri ve rolu ile demokrasi, cogulculuk ve din ozgurlugune bakisi gibi konular yaklasik bir asri askin bir zamandan beri tartisilmaya devam etmektedir. Bu tartismalar baglaminda Turkiye’den Seyyit Bey, Turkiye disindan ise Abdullahi Ahmet Naim, Ali Abdurrâzik, Abdulaziz Sacedina, Yusuf Kardavi, Rasit Gannusi, Tarik Ramazan, Mustafa Ceric, Nurcolis Macit vb. isimler sayilabilir. Bu makalede konu cagdas Islam dusuncesi icerisinde el alinirken Ali Abdurrâzik’in (1887-1966) gorusleri orneginden hareket edilecektir. Onun Turkiye’de hilâfetin kaldirilmasindan bir yil sonra 1925 yilinda Islâm’da siyasi otoritenin mahiyetine dair kaleme aldigi ve 1927 yilinda Islâmiyet ve Hukumet adiyla Omer Riza Dogrul tarafindan Turkceye tercume edilen el-Islâm ve Uṣulu’l-Hukm adli kitabinda Islam’da din, devlet, hilafet, saltanat ve siyaset hakkinda cesitli degerlendirmeler yer almaktadir. Klasik literaturde ser’i bir gereklilik olarak gorulen hilâfetin dini ve akli bir dayanaginin olmadigi tezini savunan, dolayisiyla hilafet meselesinde geleneksel alginin butunuyle karsisinda yer alan Abdurrâzik’a gore, Islam dini herhangi bir devlet modeli ongormez, yani siyasi anlamda herhangi bir duzenleme yapmamis, bu hususu topluma birakmistir. O, Hz. Peygamberin rolunun siyasi bir lider degil, dini bir otorite oldugunu savunur. Ozellikle radikal ve selefi bazi akimlarin Şeriat devleti adina din ve devlet iliskisini maniple etmeye calistiklari gunumuzde onun bu goruslerinin ne anlam ifade ettigi bu makalenin ana tartisma konusudur.

ÇAĞDAŞ İSLAM DÜŞÜNCESİ VE LAİKLİK: ALİ ABDURRÂZIK’A GÖRE DİN VE DEVLET