ANALITIČKA STUDIJA O HISTORIJSKOJ I PRAKTIČNOJ TRANSFORMACIJI ŠERIJATA U ŠERIJATSKE OBIČAJE I TRADICIJU

Kod muslimana naših krajeva desilo se da je u jednom historijskom periodu efikasno, konstantno sukcesivno prakticiranje, posebno obredoslovne grane Šerijata, uslovilo da u muslimanskom društvu nastanu mnogobrojni islamski, šerijatski običaji. Šerijat se jednostavno pretvorio u običaj (a’det) i kao takav uspio prilagoditi ,,teškim vremenima“ i sačuvati od potpunog nestajanja iz pravne prakse. Naravno, nije to bio slučaj sa kompletnim sistemom Šerijata.Tu se radi o tzv. Božijim hakkovima (dužnost prema Bogu) kao što su islamski ruknovi: šehadet, namaz, post, zekjat i hadždž.U literarnom narodnom stvaralaštvu, narodnom blagu, narodnim pjesmama, dosjetkama, mudrostima itd. imamo bilježenje, deskripciju i verifikaciju tih običaja i običajne prakse muslimana u pojedinim mjestima BiH.Pošto je Šerijat obaveznog karaktera za sljedbenike i pošto je vjera bit i svrha čovjekovog života kao što se razumije iz kur’anske norme Džine i ljude sam stvorio samo zato da bi mi se klanjali /Ez-Zarijat:56/, onda se i običaji - u koje su se pretvorile i transformisale mnogobrojne šerijatske norme tokom njegove historijske evolucije na našim prostorima - obavezno primjenjuju, poštuju i ne skrnave, kako konstatuje narodni pjesnik, „makar glava bila u pitanju”.Islamski ummet, pravi muslimani znaju odgovor na pitanje svrhe života. Oni su shvatili filozofiju života, bit i svrhu postojanja na dunjaluku. Shvatili su vjeru i vrijednost vjere. Zato je njihova vjerska praksa bila toliko učestala i konstantna da je ušla u običaj i tradiciju o kojoj smo imali priliku saznati informaciju više i okoristiti se time i kroz ovaj rad.