Ocena poziomu lęku u kobiet ciężarnych w kontekście wpływu uwarunkowań biologicznych, medycznych oraz środowiskowo-społecznych*

STRESZCZENIEWstęp: Lęk w okresie okołoporodowym może prowadzić do poważnych zaburzeń w przebiegu ciąży, prowadząc do patologicznego jej przebiegu, do strachu przed porodem i zaburzeń w jego przebiegu czy zaburzeń emocjonalnych po porodzie. Problemy emocjonalne nierozwiązywane w tym okresie, wpływają na pogorszenie relacji partnerskich, rodzinnych, relacji matka–dziecko i stanu psychicznego kobiety. Celem pracy była ocena występowania lęku u kobiet ciężarnych w poszczególnych trymestrach ciąży oraz próba wyjaśnienia ich uwarunkowań z uwzględnieniem czynników biologicznych, medycznych i środowiskowo­‍-społecznych. Materiał i metody: Materiał do badań stanowiło 181 ciężarnych mieszkających w Szczecinie. Badania miały charakter prospektywny longitudinalny. Każda kobieta była badana 3­‍-krotnie w czasie ciąży z uwzględnieniem poszczególnych trymestrów jej trwania. Narzędziem pomiaru była ankieta własnego autorstwa oraz standaryzowane narzędzie badawcze – Inwentarz Stanu i Cechy Lęku Spielbergera (STAI). Wnioski: 1. Poziom lęku w przebiegu ciąży jest najniższy w II trymestrze jej trwania. 2. U kobiet, u których w czasie ciąży następuje pogorszenie samopoczucia fizycznego i/lub psychicznego oraz u kobiet mających problemy ze snem, przez okres całej ciąży stwierdza się wysokie nasilenie lęku. 3. Czynniki takie jak: ciąża nieplanowana, brak wsparcia rodzinnego i brak akceptacji ciąży przez partnera lub otoczenie związane są z wysokim odczuwaniem lęku w każdym okresie ciąży. 4. Kobiety, które oceniają negatywnie swoją sytuację mieszkaniową i materialną narażone są na wysoki poziom lęku w przebiegu całej ciąży. 5. Edukacja przedporodowa związana jest z istotnie niższym odczuwaniem lęku w każdym trymestrze ciąży. 6. Brak badań profilaktycznych przed ciążą (kobieta, mężczyzna) związany jest z istotnie wyższym odczuwaniem lęku w I i III trymestrze ciąży.