Between Stagnation and Modernisation. Economic and Social Transformations of Countryside in the Polish-Ruthenian Border in the Late Middle Ages (Example of Hrubieszów County)

Prezentowany artykuł ma na celu ukazanie przemian prawno-ustrojowych, gospodarczych i społecznych następujących we wsiach położonych na obszarach pogranicza polsko-ruskiego na przykładzie powiatu hrubieszowskiego w ziemi chełmskiej. W oparciu o analizę zachowanego materiału źródłowego (zwłaszcza w niewielkim stopniu dotychczas wykorzystywanej księgi ziemskiej zawierającej zapisy roków sądowych odbywanych w Hrubieszowie) autorzy prezentują drogi przenikania nowego modelu funkcjonowania wsi opartego na prawie niemieckim do struktur społeczno-gospodarczych utrwalonych na obszarach ziem ruskich. W świetle prowadzonych badań wyłania się obszar znajdujący się pod wpływem oddziaływania nowych rozwiązań płynących z Zachodu, częściowo je adaptujący ale jednocześnie zachowujący w dużym stopniu dawny sposób organizacji wsi. Problem jest tym bardziej złożony, że konfrontacja tych dwóch rozwiązań gospodarczych nakłada się na podziały religijno-etniczne. Konieczne więc było naświetlenie związków tych przemian z napływem ludności obcej. W artykule przedstawiono także czynniki determinujące intensyfikacje lub osłabienie zachodzących przemian.