Eylem araştırması aracılığıyla program geliştirme: Uygulayıcılar için bir model önerisi

“Eylem araştırması” ile “program geliştirme” süreçleri arasında benzerliklerin bulunduğu düşüncesinden hareketle gerçekleştirilen bu çalışmada, uygulayıcıların pratikteki eğitim programını anlamak ve iyileştirmek amacıyla kullanabilecekleri bir modelin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu genel amaç doğrultusunda, çalışmada öncelikle “eğitim programı”, “program geliştirme”, “eylem araştırması” ve “eylem araştırması aracılığıyla program geliştirme” olguları kapsamlı bir biçimde incelenmiş, alanyazında yer alan eylem araştırması modelleri derinlemesine analiz edilmiş ve seçmeci bir yaklaşımla her iki süreci de harmanlayan bir model önerilmiştir. Daha sonra, önerilen modelin program geliştirme açısından sonuçları tartışılmıştır. Son olarak, çalışmada uygulanan model geliştirme sürecine ilişkin uzman görüşleri sorgulanmış ve elde edilen geribildirimler doğrultusunda da gerekli değişiklikler yapılmıştır. Çalışmada önerilen model, birbiriyle ilişkili altı aşamadan oluşan döngüsel bir problem çözme süreci olarak kavramsallaştırılmıştır. Modelde yer alan aşamalar şunlardır: (a) odaklanılacak alanın belirlenmesi, (b) ihtiyaç analizinin gerçekleştirilmesi, (c) eylem planının geliştirilmesi, (d) eylem planının uygulanması, (e) sürecin değerlendirilmesi ve (f) sürece ilişkin yansıtmanın yapılması. Ayrıca, önerilen modelin program geliştirme açısından sonuçları şunlardır: (1) program geliştirme uygulama temelli bir süreçtir, (2) program geliştirme problem çözme odaklı bir süreçtir, (3) program geliştirme süreklilik arz eden (gelişim odaklı) bir süreçtir ve (4) program geliştirme bağlam temelli bir süreçtir.