İNGİLİZ KADIN SEYYAHLAR HARVEY VE GARNETT’İN GÖZÜYLE OSMANLI KADINI

Annie Jane Tennant Harvey’in 1871 yilinda kaleme aldigi "Turk Haremleri ve Cerkez Evleri" adli eseri ile Lucy Mary Jane Garnett’in 1909’da yayimlanan "Turkiye’de Aile Hayati" adli seyahatnamesi, Osmanli toplumunu anlayabilmek acisindan buyuk onemi haizdir. Ingiliz yazarlardan ilki; uzun yillar Turk topraklarinda yasamis ve unutamadigi dostlar edinmistir. Yazdigi gezi notlari; gunluk ve mektup turunde, birinci agizdan samimi izlenimleri icerir. Kullandigi edebi uslup ile okuyucunun duygu dunyasina hitap etmistir. Garnett ise halkbilimci bir gezgin olmasi munasebetiyle sosyal ve kulturel arastirmalardan olusan mesleki bir inceleme yapmis, sayisal veri de iceren nesnel bilgiler sunmustur. Garnett’in bilimsel uslupla yazdigi seyahatnamesi cogu kanitlanabilir olan folklorik bilgiler icerir ve yorumu daha kolaydir. Kadin seyyahlar, erkek meslektaslarindan daha ozgurce ayak bastigi bu topraklari anlatirken daha gercekci ve daha sevecen bir tavir takinmislardir. Bu farkindalik; Osmanli ve Turk kulturu hakkinda dogru bilgiler edinebilmek icin, kadin seyyahlarin soylemlerinden faydalanma geregini ortaya koymustur. Turk kadinlarina disaridan bakabilmek icin onlarin korunakli yasamlarina girerek onlar hakkinda seyahatnamelerin el verdigi olcude nesnel degerlendirmeler yapabilen iki Ingiliz kadin seyyahin gezi notlari incelenmis ve yorumlanmistir. Harvey’in dolayli anlatiminin (edebi), Garnett’in dogrudan anlatimiyla (bilimsel) birlestirilmesi, daha guvenilir bilgilere ulasilmasini saglamistir. Gezi edebiyatinin vazgecilmez unsuru olan imgebilimsel yontemin ortaya cikardigi salt Oryantalist soylemlerin kurgusunu ifsa ederek “Osmanli Kadini” hakkinda dogru bilgi vermek amaclanmistir.